Miresevini - Edukatë Qytetare

Pyetjet jane te shkruara nga www.drinii1.page.tl

Pyetje Pergjigjje

Cilat organizata veprojne ne Kosove per te drejtat e njerut?	KMDLNJ, Qendra Profesionale per te Drejtat e Njeriut dhe Ininciativa juridike etj.
Qka eshte ombuspersoni?	Avokati i popullit.
Si ishin te shprehura te drejtat dhe lirite e njeriut gjate historise?	Idija per te drejtat dhe lirite e njeriut eshte shume e vjeter. Ajo eshte shprehur ne menyra te ndryshme. Ne disa vende njeriu ka pasur shume te drejta , kurse ne disa nuk eshte respektuar fare.
Si respektohen te drejtat dhe lirite e n jeriut ne bote?	Ne disa vende respektohet me shume p.sh ne Amerike , kurse ne disa me pak. Mirepo eshte pak me mire se ne te kaluaren.
Po ne Kosove?	Ne Kosovë nuk respektohen sa duhet mirpo eshte nje nje gjendje shume me te mire sesa para 1998.
Qka jane te drejtat e njeriut?	Me te drejtat e njeriut nenkupetojme percaktimin e rregullave dhe te normave te atilla te cilat garantojne sigurine e vendit.
Si eshte pozita ne shoqeri demokratike?	Respektimi i lirive dhe i te drejtave te njeriut eshte detyre paresore sidomos ne shoqeri demoktatike.
Pse eshte e nevojshme drejtesia?	Drejtesia nevojitet per te mbrojtur qdo njeri dhe te vendose rend e rregull dhe shoqeri.
Cilat jane llojet e te drejtave te njeriut?	Te drejtat elementare personale, te drejtat civile dhe politike , te drejtat sociale dhe ekonomike dhe te drejtat per ambientin.
Cila eshte e drejta elementare personale?	Eshte e drejta per jete.
Cilat jane te drejtat civile dhe politike?	E drejta per te marre pjese ne politike, te ushtrojme te drejten e votes, te formojme parti politike, te jemi anetare te ndonje partie dhe te nderrojme partine ne baza vullnetare etj.
Cilat jane te drejtat sociale dhe ekonomike?	Te drejtat sociale , te drejtat shendetesore, te drejtat per pune dhe per sigurim ne pune etj.
Cilat jane te drejtat e ambientit?	E drejta e jeteses ne mjedis te paster dhe te shendoshe per vete dhe te tjeret, dhe eshte pergjegjesi qe mjedisin e shendoshe ta ruaj edhe per gjenerata te ardhshme.
Sa dokumente jane hartuar per mbrojtjen e te drejtave te njeriut?	70 dokumente.
Qka ka per qellim deklarata universale e te drejtave te njeriut?	Ky dokument ka per qellim te bashkonte njerezit ne bote pa luftera , pa hakmarrje dhe pa krime , me paqe dhe dashuri.
Kur u shpall kjo deklarate?	Me 10 dhjetor 1948.
Qka eshte akti final i Helsinkit?	Shtetet qe nenshkruan kete akt zotohen se do te respektojne te drejten dhe lirite themelore te njeriut.
Kur u miratua akti final i Helsinkit?	Me 21 korrik 1975.
Qka eshte karta e Parisit?	Eshte nje dokument tjeter i nenshkruar ne Paris me 21 nentor 1990.Ky thekson se respektimi i plote i te drejtave te njeriut perben themelin mbi te cilin mbeshtet ndertimi i Evropes se Re.
Cili dokument u miratua me 31 mars 1993 ?	U miratua ligji per te drejtat dhe lirite themelore te njeriut ne Shqiperi.
Cilat jane te drejat e femijeve?	E drejta e shtetesise , e drejta e informimit, e drejta e lojes e shume e shume te drejta te tjera.
Numero disa organizata nderkombetare qe veprojne per te drejatat e femijeve?	Save the Children Kosovo, UNICEF etj.
Qka eshte konventa per te drejtat e femijeve?	Eshte dokument per mbrojtjen e te drejtave te femijeve.
Ker eshte miratuar?	Me 20 nentore 1989 .
Nga sa shtete eshte nenshkruar?	Ne 191 shtete.
Sa nene ka ?	54 nene.

[1]

[1] Implikim – bllokim , veshtiresi

Lingustika – shkenca mbi

Rehabitilim – riaftesim

Abuzim – dhune, keqtrajtim

Afinitet – perparesi

Zanafilla – fillimi i diqkaje

Pakica – komunitet

Pozita sociale – gjendja shoqerore

Etnike – e pakicave

Paragjykim – mendim i gabuar

Mizore – shkelje me te madhe ose shkelje e rende e te drejtave te njeriut

Axhenda – pune ditore

Ligjislativ – ligjor

Ekzekutiv – zbatim

Dekorata – lloj shperbelimi

Slogane – fjale popullore

Plebeshite – lloj marreveshje

Demokratizem – forme e qeverisjes

Referendum – votim popullore

Buxhet – grumbullim parash

Admirim – ashmiresi , adhurim

Reciklim – ndarje

Qfarë roli ka gjykatësi?

Gjykatësi luan rolin kryesorë ne gjykatë.

Qka eshte klinika?	Klinika eshte instuticion ne departamente shendetsore ose ne spitale qe u ofron ndihme mjeksore qytetareve te nje komuniteti.
Qka eshte farmacia?	Farmacia eshte barnatore.
Pse shkojme ne ne spital?	Per te lindur, per te sheruar ndonje plage, per tu operuar, per tu kontolluar etj.
Me qka eshte i paisur spitali?	Me rroba,me klinika,laboratore, shtreter etj.
Qka eshte prokurori?	Prokurori eshte mbrojtes i ligjit ne gjykate.
Cili eshte roli i policise gjate dites?	Te rregolluje komunikacionin, te intervenoje ne familje kur ka nevoje, te hetoje rastin e ndonje vrasje apo vjedhje etj.
Qka eshte dentisti?	Mjek i dhembeve.
Qka eshte detektivi?	Hetues i krimit.
Qka eshte radiaconi?	Ndodhet ne menyre radiale ne mjedis.
Qka eshte telekomonikacioni?	Komunikim i shpejte ne largesi te medha.
Cilat jane mjetet per komunikim?	Radio, Tv-ja, telefoni, interneti etj.
Qka eshte komuniteti?	Vend ku jetojme ose banojme.
Me qka i sherbejme atij?	Me pishina,zjarrefikes,bibloteka,klinika etj.
Qka eshte interneti?	Eshte rrjeti nderkombetare per komunikim.
Per qka sherben fushata?	Per vedisim te njerezve.
Kush ben pjese ne diktatura?	Ajo fashiste,naziste dhe ploretarcalit.
Cilat jane llojet e ndotjes?	Ndotja e ajrit, ndotja nga zhurmat, ndotja nga shiu acid, ndotja e ujit etj.
Qka eshte shiu acid?	Shiu i tharte.
Qka jane pesticidet?	Jane supstance per mbytjen e insekteve.
Si shkakton ndotja nga zhurma?	Shkakton shurdhimin e njeriut ose deme te tjera.
Si behet ndotja e ajrit?	Behet duke hedhur mbeturina,duke ndezur zjarre, tymi i makinave e i hidrocentraleve etj.
Qka eshte krimi?	Krimi eshte veper e keqe.
Cilat jane llojet e krimit?	Vrasje, dhunim ,ose vjedhje.
Ku mund te ndodh?	Ne parking, ne par, ne banese etj.
Me cilat pyetje mund ta hetojme krimin?	Kush,si,pse,kur etj.
Si mund ta zbardhim krimin?	Duke bashkpunuar me policine.
Qka eshte qytetaria?	Eshte nje disa qytetare te nje komuniteti.
Nga rrjedh fjala qytetar?	Nga fjala latine civitas.
Cilat jane llojet e komunitetit?	Komunitet lokal,ballkanas, kosovare etj.
Qka eshte demokracia?	Demokracia eshte sistem i qeverisjes qe buron prej popullit.
Qka eshte diktatura?	Eshte tip i qeverisjes qe realizohet nga nje grup i caktuar njerzish te cilet i shtypin qytetaret e tyre.
Qka eshte monakria?	Monakria eshte mbreteri ose qeverisje e shtetit nga nje person i vetem i cili quhet mbret,car, sulltan, apo perandor.
Qka eshte autokracia?	Eshte forme e qeverisjes ne te cilen pushteti eshte ne duart e nje njeriu te vetem.
Ne sa forma paraqitet Demokracia dhe cilat jane ato?	Ne dy forma: 1.Demokracia e drejteperdrejte dhe 2.Demokraciaperfaqsuese.